ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ - ΦΑΡΙΣΑΪΣΜΟΣ

       Ο Χριστός μας περισσότερο απ'όλες τις αμαρτίες, μίλησε με σκληρά λόγια για την υποκρισία των Φαρισαίων παρά για τις αμαρτίες των πορνών και των τελωνών. Αντίθετα τους αμαρτωλούς τους πλησίασε με αγάπη και ευσπλαχνία. Στους Φαρισαίους εξαπέλυσε τα φοβερά ''οὐαί'',
γιατί ''έμοιαζαν με ασπρισμένους, καθαρούς τάφους, ενώ μέσα ήταν γεμάτοι κόκκαλα και ακαθαρσίες''(Ματθ.23,27). 

Τους κατηγόρησε ότι εκμεταλλεύονταν τα χρήματα των χηρών(Ματθ.23,13),

 ότι ''διύλιζαν το κουνούπι και  κατάπιναν την καμήλα''(Ματθ.23,24),

 ότι ''πρόσεχαν το σκουπιδάκι στο μάτι του αδελφού τους και δεν κοίταζαν το δοκάρι στο δικό τους μάτι''(Ματθ.7,3). 

Τους ονομάζει ''γεννήματα διαβόλου''(Ματθ.23,33).

       Εμείς σήμερα νομίζουμε ότι η υποκρισία υπήρχε μόνο στην εποχή των Φαρισαίων. Αν όμως ψάξουμε γύρω μας και μέσα μας θα δούμε ότι όλοι μας κρύβουμε έναν Φαρισαίο.

 Τι είναι ο Φαρισαίος; 

Είναι ο υπερήφανος˙η υπερηφάνεια είναι η πρώτη του ασθένεια και είναι τόσο σοβαρή που πλησιάζει τη σχιζοφρένεια. Νομίζει ότι είναι ανώτερος από τους άλλους. Για παράδειγμα στην παραβολή του Τελώνου ο Φαρισαίος έλεγε: ''Ευχαριστώ Θεέ μου, που δεν είμαι άρπαγας...σαν αυτόν τον Τελώνη''(Λουκ.18,11).Συγκρίνει τον εαυτό του και κοκορεύεται, περιφρονεί τον Τελώνη που είναι εικόνα Θεού και  καμαρώνει για τις καλές του πράξεις. Ο Κύριος όμως έχει πει: ''Και αν ακόμα τηρήσετε όλες τις εντολές Μου, να λέτε ότι είστε αχρείοι δούλοι'' (Λουκ.17,10).

Ο Φαρισαίος αγνοεί 2 πράγματα: 

α) ότι ''μόνος του δεν μπορεί να κάνει κανείς τίποτα''(Ιωαν.15,6)  
β) ότι ''παρὰ τῷ Θεῷ πάντα δυνατά ἐστι''(Ματθ.19,27). Η υπερηφάνεια είναι η 1η αμαρτία στον κόσμο. Οι Φαρισαίοι έκαναν έργα επιδεικτικά ''πρὸς τὸ θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις'' (Ματθ.23,5), όχι ''πρὸς δόξαν Θεού''. Ήταν κάλπικοι, ψεύτικοι.

Ο Φαρισαίος ήταν αποκρουστικός, υποκριτής˙ εμφανιζόταν συχνά σε αγορές, σε δείπνα, σε εκδηλώσεις˙ ήθελε να τον τιμούν, να τον επαινούν, έκανε ελεημοσύνες μπροστά σε κόσμο από επίδειξη και όχι από αγάπη. Όταν νήστευε, εμφανιζόταν με άγριο πρόσωπο, δήθεν ταλαιπωρημένο από τη νηστεία και με συρτό βήμα. Σαν το νήπιο που χαίρεται να το επαινείς και κλαίει, αν δεν του δίνεις σημασία- και η νοοτροπία αυτή μπορεί να τον συνοδέψει έως τη γεροντικά ηλικία. Αυτοί οι άνθρωποι και μετά το θάνατό τους θέλουν να δείχνουν ανώτεροι από τους άλλους και πριν πεθάνουν δίνουν εντολή να τους ετοιμάσουν μεγαλοπρεπή κηδεία, με πολλά στεφάνια και ακριβούς τάφους. Ο Φαρισαίος, αν και έχει αρετές, μοιάζει με τρύπιο πορτοφόλι που δεν συγκρατεί τα νομίσματα και σκορπίζει το θησαυρό της αρετής. 
 Η κενοδοξία του είναι ο σκώρος των αιωνίων  αγαθών. Σκεφτείτε κάποιον που από καθήκον πηγαίνει στην Εκκλησία και όταν είναι μόνος του αρχίζει να χασμουριέται, να ψάλει νωχελικά και όταν μπει κόσμος μέσα στην εκκλησία, να κάνει λαμπρή τη φωνή του, δείχνοντας υποκριτικό ζήλο.

       Η υποκρισία και ο Φαρισαϊσμός μοιάζει με ύφαλο στο πέλαγος που είναι σκεπασμένος με λίγο νερό και καταστρέφει τους απρόσεκτους καπετάνιους, όταν πλησιάζουν τα πλοία τους. 

 Γι' αυτό ο Χριστός διαλαλούσε δημόσια ''προσέχετε ἀπὸ τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων''(Ματθ.16,6-7), δηλαδή από τη διδαχή τους, το φθόνο και τη φιλαργυρία τους. Και ο Ιούδας ''ἐποιεῖτο τὴν φιλίαν καὶ ἐμελέτα τὴν προδοσίαν''. Η υποκρισία είναι ένα προσωπείο, μία μάσκα, είναι καπηλεία. Μοιάζει με  χρυσόδετο βιβλίο που όμως έχει  ευτελές και πρόστυχο περιεχόμενο. Είναι σαν ένα πλαστικό λουλούδι που όταν το πλησιάσεις, δεν μυρίζει, γιατί δεν το γέννησε η φύση. Όπως οι πολιτικοί που δίνουν υποσχέσεις μέχρι να πάρουν την εξουσία και μετά τις εκλογές εξαφανίζονται. Υπάρχουν και συγγενείς και φίλοι υποκριτές που ρωτούν δήθεν από ενδιαφέρον να μάθουν τα μυστικά σου και μετά σε εκμεταλλεύονται. Ο Κύριος είπε να μην έχουμε μισόλογα, ''το ναι να είναι ναι και το όχι, όχι. Τὸ δὲ περισσὸν ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν''(Ματθ.5,37-38).

        Ο διπλοπρόσωπος, μπροστά σου απλώνει το χαλί και πίσω σου ανοίγει λάκκο. Μια παροιμία λέει: ''Πολλοί φιλούν το χέρι που δεν μπορούν να δαγκώσουν''. Όπως ο ηθοποιός στο θέατρο υποδύεται διαφορετικό πρόσωπο, έτσι και στη ζωή υπάρχουν πολλοί θεατρίνοι, άλλα έχουν στο νου και άλλα δείχνουν.

       Ο Φαρισαίος δεν έχει χαρά μέσα του, ούτε ειρήνη, σκανδαλίζεται με τους αμαρτωλούς και δείχνει μία παγερή στάση και αποστροφή. Αρχίζει να κατακρίνει τον πλησίον του, ενώ ο Κύριος μας έχει δώσει εντολή: ''μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε''(Ματθ.7,1). Κοιτάει στον εαυτό του μόνο τις εξωτερικές αρετές:, -τη νηστεία , την προσευχή- και δεν βλέπει σε βάθος τον εαυτό του, τους λογισμούς του. Κοιτάει ηθελημένα μόνο όσα φαίνονται, ''όσα βλέπει η πεθερά'',  ''το γράμμα του νόμου, όχι το πνεύμα''. Θεωρεί το Θεό μπαμπούλα-αστυνόμο και ζητά μια γωνιά στον Παράδεισο με ένα αγχωτικό τρόπο. Πολλοί γονείς αγωνιούν για τα παιδιά τους που έχουν απομακρυνθεί από το Θεό και ζητούν τη σωτηρία τους, αλλά με μίζερους τρόπους, από δουλικό φόβο ή για το τι θα πει ο κόσμος, και όχι από αγάπη προς το Θεό, για να μην τον πικραίνουν.

       Νομίζουμε ότι είμαστε αυτάρκεις με την τήρηση εξωτερικά 5 εντολών και ξεχνάμε αυτό που έχει πει ο Θεός:''ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν''(Ματθ.9,13), δηλαδή σπλαχνική καρδιά. Δεν δείχνουμε αγάπη για τον πλησίον, δεν προσευχόμαστε γι' αυτόν, δεν συναισθανόμαστε την αμαρτωλότητά μας και αρχίζουμε να καλύπτουμε το κενό με την κατάκριση: ''διατί μετὰ  τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν;(Ματθ. 9,11). Να η πνευματική ασθένεια, ο σκανδαλισμός. Και ο Κύριος τους απαντά: ''οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ'οἱ κακῶς ἔχοντες;(Ματθ. 9,12-13). Για παράδειγμα οι αρχαιολόγοι ασχολούνται με την αναστήλωση των παλαιών ερειπίων, για να τα αποκαταστήσουν στην αρχική τους μορφή˙ έτσι και ο Κύριος με τα καλά Του λόγια και με τα θαύματά Του, προσπάθησε να αποκαταστήσει και να αναστηλώσει τα ανθρώπινα ερείπια. Οι Φαρισαίοι μοιάζουν σαν τους γελοιογράφους, που εξογκώνουν κάτι για να το σατιρίσουν. Εμείς ας μιμηθούμε την ευγένεια του καλού ζωγράφου που διορθώνει κάτι για να το κάνει πιο όμορφο.

       Είπε κάποτε κάποιος: ''οι άνθρωποι που ασχολούνται επίμονα και διαρκώς με το σάπιο- την αμαρτία, και παραβλέπουν ο, τιδήποτε καλό, μοιάζουν με τα όρνεα που περνούν από λιβάδια και μοσχομύριστους τόπους, για να σπεύσουν προς τα βρωμερά πτώματα''.

     Οι Φαρισαίοι είχαν τον ''οὐ κατ'ἐπίγνωσιν ζῆλον''(Πρὸς Ρωμαίους10,2). Έτσι και σήμερα πολλοί παρουσιάζονται ως αυτόκλητοι σωτήρες και τιμητές των πάντων και αρχίζουν και ξεστομίζουν ύβρεις και συκοφαντίες προς πάσα κατεύθυνση. Δεν έχουμε καθήκον να κρίνουμε. Τι το όφελος της νηστείας, όταν η γλώσσα μεθύει, μάλλον βδελυρώτερον.

     Με την πολυλογία έρχεται η καταλαλιά. Πολλές φορές κακολογούμε κάποιον εντέχνως ''καλό παιδί είναι αυτός, αλλά είναι λίγο τεμπέλης''. Μόνο ο λόγος του Θεού δεν είναι πολυλογία. Ας μην ξεχνάμε ότι οι τελώνες και οι πόρνες σώθηκαν, ενώ οι Φαρισαίοι που τους κατέκριναν καταδικάστηκαν. Ο Θεός ''εξετάζει νεφρούς και καρδίες''. Ο ρόλος του Κριτή ανήκει στο Χριστό. 

Γι'αυτό πρέπει να προσέξουμε τον εαυτό μας. Ας αποφύγουμε τον ψιθυρισμό, όπως ''τὸν ψίθυρον τοῦ ὄφεως'', για να αποφύγουμε ''τὸ πῦρ τῆς γεέννης''.

Π. Χαράλαμπος