«Η Βίβλος, το Βιβλίο των βιβλίων!»

Γιάννης Χρ. Κρεμμύδας, Φιλόλογος

(Η παρακάτω απομαγνητοφωνημένη ομιλία, έγινε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, από το φιλόλογο Γιάννη Κρεμμύδα)

Κυρίες και Κύριοι,

Στην πλημμυρίδα των αμέτρητων βιβλίων του καιρού μας, η Βίβλος κατέχει θέση μοναδική και ασύγκριτη. Όπως θα πει ο Ντοστογιέφσκυ: «Η ανθρωπότητα δεν έχει ούτε μπορεί να αποκτήσει άλλο βιβλίο εξίσου πολύτιμο». Και ο γερμανός ποιητής Γκαίτε, καθώς ατενίζει το ανυπέρβλητο μεγαλείο της, υποκλίνεται μπροστά της ταπεινά και ομολογεί γεμάτος θαυμασμό πως η Βίβλος είναι το περιφανέστερο βιβλίο και προλέγει: «Μπορεί η πνευματική εξέλιξη πάντοτε να συνεχίζεται, μπορεί η φυσική επιστήμη συνεχώς να επεκτείνεται, μπορεί το ανθρώπινο πνεύμα να απλώνεται σε ευρύτερους ορίζοντες. Όμως ποτέ, ποτέ δεν θα ξεπεράσει το ύψος και το μεγαλείο τούτου του βιβλίου» . Η Βίβλος είναι το βιβλίο των βιβλίων.

Είναι μοναδική και ασύγκριτη στην κυκλοφορία της. Έχει μεταφραστεί περίπου σε 2.200 γλώσσες και διαλέκτους. Κυκλοφορεί παγκόσμια σε εκατομμύρια αντίτυπα. Αν και πανάρχαιο βιβλίο, διαθέτει τη νωπότητα και την επικαιρότητα της καθημερινής εφημερίδας.

Τα πρώτα κεφάλαιά της, γράφτηκαν περίπου 3.500 χρόνια πριν. Και όμως, στο πέρασμα του χρόνου διατηρείται αγέραστη και επίκαιρη. Δίνει απαντήσεις πειστικές στα εναγώνια ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου, κατασιγάζει τις ανησυχίες μας και γαληνεύει τις καρδιές μας. Χιλιάδες βιβλία που κυκλοφόρησαν στην εποχή μας, θεωρούνται πια απαρχαιωμένα και έχουν ήδη αποσυρθεί, ενώ η Βίβλος διατηρεί αδιάπτωτο το ενδιαφέρον μας. .Όσο συχνότερα τη διαβάζετε, τόσο περισσότερο τη θαυμάζετε και την απολαμβάνετε.

Βιβλία φιλοσόφων και σοφών και ποιητών αλλοτινών καιρών, μελετώνται μονάχα από τους ειδικούς, ενώ η Βίβλος είναι καθημερινό ανάγνωσμα, εντρύφημα αμέτρητων ανθρώπων. Συναρπάζει τα μικρά παιδιά αλλά ενθουσιάζει και τους ενήλικες. Χαροποιεί τους απαίδευτους αλλά και ικανοποιεί τους μεγαλύτερους επιστήμονες. Μέσα σ' αυτήν ανακαλύπτεις βάθη ανεξιχνίαστα και ύψη ανεξερεύνητα και μια απλότητα, που ξεκουράζει το πνεύμα μας και ξεδιψά την ψυχή.

Είναι το βιβλίο που έχει διαδοθεί πλατύτερα, το βιβλίο που μελετάται ευρύτατα, είναι το Βιβλίο των βιβλίων.

Μοναδική και ασύγκριτη στην κυκλοφορία της αλλά και στην ιστορία της. Μια ιστορία αιματηρή, ατέλειωτων διωγμών και κατατρεγμών. Στο πέρασμα των εποχών σοφοί και δυνατοί τη μίσησαν και την πολέμησαν με πάθος, προσπάθησαν να την εξαφανίσουν. Ο Κέλσος την πολέμησε με τη λαμπρή ιδιοφυία του, ο Πορφύριος με τη φιλοσοφία, ο Λουκιανός έστρεψε εναντίον της τα βέλη της λοιδορίας. Ο Διοκλητιανός χρησιμοποίησε τη δύναμη της Ρώμης. Περίπου 20 αιώνες η ανθρώπινη αθλιότητα και βαρβαρότητα μετήλθαν κάθε μέσο, έστρεψαν κάθε όπλο εναντίον της. Όμως δεν υπερίσχυσαν, δεν τη νίκησαν, δεν την εξόντωσαν.

Κανένα άλλο βιβλίο δεν έχει υποστεί τόση κριτική. Κανένα άλλο βιβλίο δεν έχει τόσο αγαπηθεί. Κανένα άλλο βιβλίο δεν έχει τόσο μισηθεί και πολεμηθεί. Και όμως, στο πέρασμα των καιρών, σε πείσμα των εχθρών, άντεξε και θριάμβευσε.

Στη σημερινή εποχή, η βιβλιογραφία που αναφέρεται σ' αυτή, μοιάζει με ορμητικό ωκεανό που βρίσκεται σε συνεχή αναβρασμό. Τον 18ο αι. ο φιλόσοφος Βολταίρος προέλεγε ότι «ύστερα από 100 χρόνια δεν θα υπάρχει κανένας άνθρωπος που θα καταδεχτεί να μελετήσει την Αγία Γραφή». Και όμως, διαψεύστηκε οικτρά. Μετά το θάνατό του, το σπίτι του έγινε αποθήκη των Αγίων Γραφών. Και στην πρόσοψή του τοποθετήθηκε μια επιγραφή με τα λόγια του Προφήτη Ησαΐα: «Πάσα σάρξ, είναι ως χόρτος, και πάσα δόξα ανθρώπου ως το άνθος του χόρτου, εξηράνθη ο χόρτος και το άνθος αυτού εξέπεσε. Ο λόγος του Κυρίου όμως μένει εις τον αιώνα».

Φίλες, φίλοι, διαμένει ασάλευτος ο Λόγος του Κυρίου και στο δικό μας αιώνα, τον ταραγμένο, τον τρομαγμένο, τον πολυμαθή, τον πολυπαθή και θα διαμένει για πάντα. Γι' αυτό αδίστακτα θα πω πως είναι η Βίβλος το Βιβλίο των βιβλίων. Μοναδική και ασύγκριτη, όχι μονάχα στην κυκλοφορία της και την ιστορία της αλλά και στη λογοτεχνική ποικιλία και αξία της.

Στις σελίδες της συναντούμε ποίηση και ιστορία, βιογραφία και παραβολές, επιστολές και παροιμίες και μικρές ιστορίες που γοητεύουν, που σαγηνεύουν. Όταν ο Κ. Ντίκενς ρωτήθηκε: «Ποιά είναι η πιο παθητική ιστορία στην παγκόσμια Λογοτεχνία», απάντησε αδίστακτα: «Η Ιστορία του Ασώτου γιου». Όταν ο Κόλεριτζ ρωτήθηκε, ποια είναι η πλουσιότερη σελίδα στην Παγκόσμια Φιλολογία, απάντησε: «Τα 16 πρώτa εδάφια του 5ου κεφαλαίου του Ματθαίου» . Όταν ο Γουέμπστερ ρωτήθηκε ποιο είναι το σπουδαιότερο νομικό μανιφέστο, απάντησε: «Η επί του Όρους ομιλία». Ο Γ. Ντιράν θα πει πως «οι Ψαλμοί της Βίβλου αποτελούν την ψηλότερη κορυφή στην παγκόσμια λυρική ποίηση. Καμιά άλλη ποίηση δεν την ξεπέρασε ποτέ» . Και ο Καρλάιλ αναφερόμενος στο βιβλίο του Ιώβ θα γράψει: «Δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να μπορεί να συγκριθεί με αυτό το έργο, από άποψη φιλολογικής αξίας» .

Για αυτό, θα το επαναλάβω ακόμα μια φορά: «Η Βίβλος είναι το Βιβλίο των βιβλίων». Μοναδική και ασύγκριτη στην κυκλοφορία της και την ιστορία της, τη λογοτεχνική ποικιλία και αξία της αλλά και στην ενότητά της.

Η Βίβλος στην πραγματικότητα δεν είναι ένα βιβλίο, είναι μια βιβλιοθήκη που αποτελείται από 66 βιβλία, γραμμένα από 40 ανθρώπους, σε χρονικό διάστημα 1500 χρόνων. Οι συγγραφείς της είναι βασιλείς, ιερείς, διπλωμάτες, ψαράδες, βοσκοί, τελώνες, γεωργοί, αστοί, απαίδευτοι και μορφωμένοι. Και όμως, μέσα στη Βίβλο δεν θα βρείτε αντιφάσεις, ασυμφωνίες, παλινωδίες. Μέσα σ' αυτήν θα ανακαλύψετε μία ενότητα, μία απόλυτη, αρμονική, οργανική και μεγαλόπρεπη ενότητα. Τα 66 βιβλία της συνδέονται μεταξύ τους αδιάσπαστα. Είναι ενωμένα αρράγιστα. Αποτελούν Ένα Βιβλίο: Τη Βίβλο, το Βιβλίο των βιβλίων.

Μοναδική και ασύγκριτη στην ιστορία της, στην κυκλοφορία της, στη λογοτεχνική ποικιλία και αξία της, στην ενότητά της αλλά και στην επίδρασή της. Κανένα άλλο βιβλίο δεν επενέργησε τόσο επαναστατικά, δεν επηρέασε τόσο αποφασιστικά την εξέλιξη του Δυτικού κόσμου, όσο η Βίβλος.

Βαθύτατη υπήρξε η επίδρασή της στη Φιλολογία. Είναι σωστή η παρατήρηση πως «όποιος αγνοεί την Βίβλο δεν είναι σε θέση να κατανοήσει όχι μονάχα τη θρησκευτική αλλά ούτε και την κοσμική φιλολογία». Τα πιο εξέχοντα βιβλία αναφέρονται σε αυτήν. Οι διαπρεπέστεροι συγγραφείς είναι εμποτισμένοι από το πνεύμα της, ή επηρεασμένοι από το ύφος της. Τεράστια υπήρξε n επίδρασή της, όχι μονάχα στην Φιλολογία αλλά και στη Μουσική, την Αρχιτεκτονική, τη Γλυπτική, τη Ζωγραφική, τη Φιλοσοφία.

Ενέπνευσε τον Ραφαήλ και τον Μιχαήλ Αγγελο, τον Δάντη και τον Μίλτωνα, τον Χέντελ και τον Μπαχ, τον Σολωμό και τον Ελύτη. Φώτισε τον δρόμο των εξοχότερων ανθρώπων. Τους ικάνωσε να επιτελέσουν την λαμπρή αποστολή τους: Να υψώσουν τον ήλιο πάνω από τη γη. Oμως, ασύγκριτα πιο θαυμαστή ήταν η ηθική επίδρασή της. Η Βίβλος προκάλεσε στην ανθρωπότητα μια επανάσταση ηθική, εκπληκτική. Έσεισε και έσωσε τον κόσμο τον Ελληνορωμαϊκό. Αναχαίτισε το ηθικό κατρακύλισμά του, κατακεραύνωσε τη διαφθορά του, εξημέρωσε τα ήθη του, ανέβασε τη γυναίκα σε βάθρο τιμής, ανύψωσε την αξία του ανθρώπου, κατάφερε πλήγματα συντριπτικά ενάντια στην δουλεία, διακήρυξε: «ουκ ενι άρσεν και θήλυ, ουκ ενι δούλος ή ελεύθερος, πάντες ημείς εις εστέ εν Χριστώ Ιησού». Η Βίβλος διαθέτει μια εκπληκτική μεταμορφώνουσα, ηθική δύναμη. Μια δύναμη που αλλάζει τη ζωή του ανθρώπου και τη διατηρεί αλλαγμένη.

Στο πέρασμα των εποχών πραγματοποίησε αμέτρητα θαύματα ηθικών αναγεννήσεων. Ανακαίνισε τις κοινωνίες όπου εισέδυσε, μεταμόρφωσε ανθρώπους ξεπεσμένους ηθικά, σε πνευματικά αναστήματα. Είναι χαρακτηριστική η μεταμόρφωση που πραγματοποιήθηκε στη ζωή του Γερμανού ποιητή Χάινε. Αυτός υπήρξε πολέμιος του Χριστιανισμού και του Θεού. Με τα ποιήματά του διακωμωδούσε κάθε όσιο και ιερό. Όμως, κάποτε πήρε στα χέρια του την Αγία Γραφή και τη μελέτησε. Το αποτέλεσμα το περιγράφει ο ίδιος. «Τα ποιήματά μου, που περιείχαν ειρωνείες ενάντια στον Θεό της αγάπης, τα παρέδωσα πολύ γρήγορα στις φλόγες. Επέστρεψα στον Θεό, όπως ο Ασωτος Υιός, αφού αρκετό καιρό έβοσκα χοίρους στους εγελιανούς φιλοσόφους. Το φωτισμό μου τον οφείλω ολοκληρωτικά στην ανάγνωση ενός βιβλίου. Ενός βιβλίου; Ναι! Και το Βιβλίο αυτό είναι ένα παλιό, απλό Βιβλίο που μοιάζει με τον ήλιο που μας θερμαίνει, με τον άρτο που μας χορταίνει. Είναι η Βίβλος, το Βιβλίο των βιβλίων». Την ίδια θαυμαστή μεταμορφώνουσα δύναμη διαθέτει και σήμερα.

Κυρίες και Κύριοι, έχω δει ναρκομανείς με τη δύναμη της Βίβλου να ελευθερώνονται από τα δεσμά τους. Έχω δει ανθρώπους έκλυτους να μεταμορφώνονται σε αγίους. Έχω δει δεσμώτες των παθών να λυτρώνονται από τη σκλαβιά τους και να γεύονται τη χαρά της λύτρωσης.

Για αυτό αδίστακτα θα το διακηρύξω. Η Βίβλος είναι το Βιβλίο των βιβλίων. Μοναδική και ασύγκριτη στην κυκλοφορία της και την ιστορία της, στη λογοτεχνική ποικιλία και αξία της, στην ενότητά της και στην επίδρασή της, αλλά και στην αξιοπιστία της.

Πολλές φορές στο παρελθόν, πολλοί αρνητές προσπάθησαν να αμφισβητήσουν την ιστορική αξιοπιστία της Βίβλου αλλά η αρχαιολογική σκαπάνη την επιβεβαίωσε. Τα αποτελέσματα πολυετών αρχαιολογικών και ιστορικών ερευνών συμφωνούν ως την τελευταία λεπτομέρεια με τις βιβλικές αφηγήσεις. Τα ιστορικά γεγονότα που μνημονεύονται στις σελίδες των Γραφών, επαληθεύονται απόλυτα. Ο Μ. Ανδρόνικος έχει γράψει τα ακόλουθα: «Τα βιβλία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκη,ς τα ιερά και γεμάτα μυστήριο, φωτίζονται από τα αρχαιολογικά ευρήματα με ένα καινούργιο δυνατό φως. Βλέπει κανείς χειροπιαστά τα παλάτια, τις πόλεις, τους βασιλείς, τους στρατούς που η Βίβλος περιγράφει».

Οι πέτρες των αρχαίων πόλεων και των πολιτισμών βροντοφωνάζουν: Η Βίβλος λέει την αλήθεια. Λέει την αλήθεια όχι μονάχα στις ιστορικές πληροφορίες της αλλά και στις βιογραφικές αναφορές της. Παρουσιάζει τους ήρωές της στις αληθινές τους διαστάσεις. Με τα ελαττώματά τους, με τα κατορθώματά τους, με τις αρετές, αλλά και τις ηθικές πτώσεις. Δεν τους μεγεθύνει, δεν τους λαμπρύνει, δεν τους εξυψώνει Στις σελίδες της ο λαός Ισραήλ χαρακτηρίζεται συχνά ως άπιστος και σκληροτράχηλος, εξιστορούνται οι πτώσεις του, οι ταπεινώσεις του, διεκτραγωδούνται οι αιχμαλωσίες του, οι πανωλεθρίες του. Η Βίβλος κανένα δεν κολακεύει, τίποτα δεν αποκρύπτει, ποτέ δεν προσωποληπτεί. Η Βίβλος λέει την αλήθεια.

Η Βίβλος, το Βιβλίο των βιβλίων. Μοναδική και ασύγκριτη όχι μονάχα στην αξιοπιστία της αλλά και στην προφητεία της. Τα προφητικά κείμενα των Γραφών καθώς τα μελετούμε μας εκπλήσσουν. Υπάρχουν προφητείες που αναφέρονται στο λαό Ισραήλ, σε πολιτείες αλλοτινές και σε αυτοκρατορίες ένδοξες που έχουν επαληθευτεί απόλυτα, κατά κεραίαν. Όμως οι πιο εκπληκτικές , είναι αυτές που αφορούν στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Ο Μαθηματικός Πασκάλ τις χαρακτηρίζει «ως ένα μόνιμο θαύμα από την ίδρυση του Χριστιανισμού μέχρι των ημερών μας». Ένα θαύμα που προσφέρεται στον οποιονδήποτε να το ψηλαφήσει, ένα θαύμα που μας πείθει απόλυτα ότι η Βίβλος είναι το Βιβλίο των βιβλίων, ο Αιώνιος Λόγος του Θεού. Το μήνυμά της το διαχρονικό αγγίζει τις βαθύτερες ανάγκες μας και λύνει τα άλυτα προβλήματα που βασανίζουν την ανθρωπότητα.

Τρία ήταν και είναι τα βασικά και βασανιστικά προβλήματα του ανθρώπου. Η ηθική διαφθορά, ο πόνος και ο θάνατος. Η ηθική διαφθορά γεμίζει τις φυλακές μας, ο πόνος τα νοσοκομεία, ο θάνατος τα νεκροταφεία. Η ηθική διαφθορά στη γλώσσα της Αγίας Γραφής ονομάζεται αμαρτία. Η Βίβλος διακηρύττει πως όλοι ανεξαίρετα είμαστε αμαρτωλοί. Η αμαρτία είναι μια δύναμη φοβερή που κατοικεί στα τρίσβαθά μας. Η Βίβλος διαβεβαιώνει πως η καρδιά μας είναι «απατηλή υπέρ πάντα και σφόδρα διεφθαρμένη». Μέσα απ' αυτήν προέρχονται κακίες, μοχθηρίες, μίση, πάθη, η απιστία, η αδικία, η απληστία. Τέλος , ο πόνος αποτελεί μια θλιβερή, παγκόσμια πραγματικότητα.

Κυρίες και Κύριοι, την ώρα αυτή, σ' όλη τη γη, πόσοι πενθούν, πόσοι πονούν, πόσοι θρηνούν; Πόσες εστίες εντάσεων, πόσα πεδία συρράξεων, πόσες πηγές αγωνίας, πόσες πληγές που αιμορραγούν στο σώμα της ανθρωπότητας! Η τραγωδία του Ιράκ με τις εκατόμβες των νεκρών, μας συγκλονίζει. Ο πόνος είναι η παγκόσμια γλώσσα του σημερινού ανθρώπου. Και ο θάνατος σκιάζει τη ζωή μας, αρπάζει τα αγαπημένα μας πρόσωπα, μας τρομάζει, είναι το αναπότρεπτο τέρμα.

Τι κι αν προοδεύουμε στην εποχή μας, τι κι αν ανιχνεύουμε τα βάθη των ωκεανών και τα ύψη των ουρανών, εξακολουθούμε να θρηνούμε, να πονούμε, να πεθαίνουμε. Η ηθική διαφθορά υπονομεύει τα θεμέλια της κοινωνίας μας, ο πόνος φωλιάζει στην καρδιά μας, ο θάνατος μας περιμένει στο τέρμα της πορείας μας.

Η Βίβλος. το Βιβλίο του Θεού. προσφέρει λύση θαυμαστή στα τρία άλυτα και βασανιστικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Η λύση δεν είναι μια βιοθεωρία, δεν είναι μια κοσμοθεωρία, δεν είναι ούτε καν μία θρησκεία, είναι ένα πρόσωπο. Είναι ο ζωντανός, ο αναστημένος. ο παντοδύναμος Χριστός. Είναι Αυτός ο Υιός του Θεού, ο λυτρωτής του ανθρώπου. Πέθανε πάνω στο Σταυρό για τις αμαρτίες μας, αναστήθηκε θριαμβευτικά, τώρα ζει. Η Ανάστασή Του είναι το πιο αξιόπιστο γεγονός στην παγκόσμια Ιστορία. Με ολάνοιχτη την αγκαλιά Του μας προσκαλεί κοντά του με αγάπη. Πόσο γλυκύ το κάλεσμα του Χριστού. «Ελάτε σε μένα όλοι οι κουρασμένοι, όλοι οι φορτωμένοι Εγώ θα σας αναπαύσω».

Ο παντοδύναμος Λυτρωτής μπορεί να συγχωρήσει τις αμαρτίες του παρελθόντος, μπορεί να ανακαινίσει, να αναγεννήσει την καρδιά μας, μπορεί να μας παρηγορήσει στον πόνο, μπορεί να μας λυτρώσει από το φόβο του θανάτου, μπορεί να μας χαρίσει αιώνια ελπίδα.

Η Βίβλος, το Βιβλίο των βιβλίων, στο δράμα του μοντέρνου ανθρώπου και στα δεινά του αδιέξοδα, προσφέρει απάντηση θαυμαστή, λύση μοναδική, το πρόσωπο του Λυτρωτή Χριστού. Ας το δεχθούμε με πίστη και είναι βέβαιο πως θα γευτούμε την χαρά της λύτρωσης.

Φίλες , φίλοι, πριν κλείσω θέλω να βροντοφωνάξω τη φλογερή κραυγή του Προφήτη Ιερεμία: «Ω γη, γη, γη, άκουε τον Λόγο του Κυρίου».